Kalendarz biodynamiczny inaczej nazywany jest również kalendarzem księżycowym ogrodnika. Wiele osób używa go w planowaniu swoich prac na polach, ogródkach czy działkach. Oparty jest on o zmiany faz księżyca oraz znaki zodiaku i oraz również wpływ położenia innych ciał niebieskich. Kalendarz ten powstał w ścisłym związku z rolnictwem biodynamicznym i określa najlepsze pory na sadzenie czy zbieranie konkretnych roślin w rolnictwie. Zacznijmy jednak od początku, czyli od tego kto i dlaczego stworzył kalendarz biodynamiczny.
Kalendarz biodynamiczny – historia powstania
Co ciekawe cała sprawa ma swój początek na terenie, który obecnie znajduje się w Polsce. Historię powstania kalendarza biodynamicznego trzeba rozpocząć od osoby Rudolfa Steinera – austriackiego filozofa, przyrodnika i mistyka. Przyrodnik ten w 1924 roku w Kobierzycach pod Wrocławiem (wtedy oczywiście było to niemieckie Koberwitz koło niemieckiego miasta Breslau) wygłosił cały cykl wykładów pod tytułem „Kurs rolniczy”. Kurs ten stał się podstawą do stworzenia tak zwanego rolnictwa biodynamicznego.
W dalszych latach idea rolnictwa alternatywnego była rozwijana przez kolejnych działaczy takich jak angielski naukowiec Albert Howard czy niemiecki biolog Ehrenfried Pfeiffer. Rolnictwo biodynamiczne opiera się na uwzględnianiu wpływów kosmosu na rozwój roślin na Ziemi. W pewnym sensie stało się ono prekursorem całego rolnictwa ekologicznego. Sam kalendarz dynamiczny został stworzony przez Marię Thun, ogrodniczkę z zamiłowania, w 1963 roku. Od tego czasu jest on nieprzerwanie udoskonalany i co roku publikowany. Maria Thun, która w młodości poznała Rudolfa Steinera, wydała wiele książek na temat rolnictwa i ogrodnictwa.
Czym jest kalendarz biodynamiczny?
Kalendarz biodynamiczny jest oparty o fazy księżyca, układy ciał niebieskich oraz znaki zodiaku, które to mogą mieć wpływ na nasze życie. Głównym założeniem kalendarza jest wpływ grawitacji naszego satelity, czyli Księżyca, na poziom wód na Ziemi. Zjawisko pływów oceanicznych jest dość powszechnie znane. Tutaj autorka kalendarza uważa, że siła grawitacji księżyca wpływa również na soki w roślinach, unosząc je ku górze i które to soki opadają w dni bezksiężycowe. Wpływa ona także na poziom wód gruntowych.
W kalendarzu tym znajdziemy informacje o tym, kiedy są korzystne terminy na wykonywanie poszczególnych prac rolniczych. Maria Thun ustaliła większość tych pór w sposób eksperymentalny. Swoje zalecenia podaje ona z podziałem na cztery elementy podstawowe:
- Ziemia;
- Woda;
- Światło/powietrze;
- Ciepło/ogień.
Z ziemią związana jest faza wzrostu korzeni i znaki zodiaku takie jak Byk, Panna oraz Koziorożec – tutaj przynależą rośliny korzeniowe takie jak na przykład ziemniaki, seler, rzodkiewka i tak dalej.
Z wodą łączy się faza wzrostu liści i znaki zodiaku takie jak Ryba, Rak oraz Skorpion – tutaj przynależą rośliny liściowe – por, sałata, kapusta i tak dalej.
Światło/powietrze łączy się z fazą wzrostu kwiatów oraz znakami zodiaku takimi jak Bliźnięta, Waga oraz Wodnik – tutaj przynależą rośliny kwiatowe – kwiaty ozdobne, kalafior, brokuł i tak dalej.
Do ostatniej grupy należą ciepło/ogień, które łączą się ze wzrostem owoców oraz znakami zodiaku takimi jak Baran, Lew oraz Strzelec – tutaj przynależą rośliny owocowe – orzechy, jabłka, ogórki, pomidory i tym podobne.
Zwolennicy teorii holistycznych twierdzą, że wszystkie rzeczy we wszechświecie są ze sobą powiązane i wszystko ma wpływ na siebie. Dlatego należy takie wpływy uwzględniać również w rolnictwie.
Czy warto stosować się do kalendarza biodynamicznego?
Nie istnieją żadne naukowe dowody na związek między fazami księżyca, układami ciał niebieskich czy znakami zodiaku a jakością plonów. To trzeba zaznaczyć jasno. Ponieważ jednak kalendarz ten jest w dużej mierze oparty, poza wymienionymi sprawami, o doświadczenie rolników i eksperymenty, to podawane w nim daty są z pewnością właściwe do przeprowadzania różnych prac, choć z pewnością nie są jedynymi możliwymi terminami na ich wykonanie. Ponieważ stosowanie kalendarza biodynamicznego zazwyczaj wiąże się z przestrzeganiem innych dość ścisłych zasad rolnictwa biodynamicznego, to daje często dobre rezultaty. Rolnictwo biodynamiczne kładzie bowiem nacisk na ekologiczność upraw.
Wszystkie stwierdzenia zawarte w holistycznym podejściu do rolnictwa, kalendarzu biodynamicznym i podobnych publikacjach należy, według ich autorów, przyjąć za słuszne bez żadnego uzasadnienia naukowego. Więc to do każdego należy wybór czy chce uwzględniać takie porady w swojej działalności rolniczej.
Zaletą kalendarza biodynamicznego może być dla wielu osób porządkowanie kolejności działań. Prac w rolnictwie, ogródkach czy na działkach jest tak dużo, że często nie wiadomo, od czego zacząć. Tutaj kalendarz może nam przyjść z pomocą, rozpisując, co wykonać, którego dnia. Niezależnie czy w ten sposób cokolwiek urośnie nam lepiej, wprowadzimy do naszych prac trochę porządku i uspokojenia.
Preparaty biodynamiczne
Ważną rolą w rolnictwie biodynamicznym odgrywają specjalne stworzone na jego potrzeby preparaty. Zostały one ponumerowane od 501 do 508. Preparaty 501 i 502 mają zapewnić przyśpieszenie powstawania próchnicy:
- 500 – to krowi róg napełniony krowim obornikiem, należy zakopać go na jesieni i wykopać wiosną;
- 501 – to krowi róg napełniony kwarcem, należy zakopać go na jesieni i wykopać wiosną – według teorii opryski tym preparatem mają zapobiegać chorobom powstającym przez grzyby;
Kolejne preparaty służą do opryskiwania kompostu:
- 502 – to kwiaty krwawnika pospolitego wraz z pęcherzem moczowym jelenia, suszone na słońcu podczas lata, zimą są zakopywane w ziemi i wydobywane na wiosnę;
- 503 – to kwiaty rumianku wraz z bydlęcymi jelitami cienkimi zakopywane w próchnicznej ziemi na jesieni a wykopywane wiosną;
- 504 – to otoczona torfem kwitnąca pokrzywa zakopana na rok w ziemi;
- 505 – to czaszka zwierzęcia domowego wypełniona rozdrobnioną korą z dębu, zakopuje się ją w otoczeniu torfu w miejscu, gdzie spływa woda deszczowa;
- 506 – to kwiaty mniszka lekarskiego wraz z krowimi krezkami ( krezki to taki element stabilizujący krowi układ pokarmowy), zakopywane zimą a wykopywane wiosną;
- 507 – to zwyczajny wywar z kwiatów kozłka lekarskiego;
- 508 – to po prostu wywar ze skrzypu polnego.
Preparaty te stosuje się do oprysków dopiero po specyficznym „zdynamizowaniu”, czyli rozcieńczaniu ich w wodzie.
Kalendarz biodynamiczny poza rolnictwem
Podstawowym zastosowaniem kalendarza biodynamicznego jest rolnictwo, jednak istnieją również jego inne wersje. Powstały już kalendarze określające najlepsze terminy na wykonywanie prac w pszczelarstwie, wędkarstwie, zbieraniu grzybów, a także najlepsze daty na prace w domu czy na zabiegi kosmetyczne lub upiększające.
Produkty rolnictwa biodynamicznego
W Niemczech istnieje organizacja przyznająca certyfikaty do oznaczania żywności powstałej w warunkach rolnictwa biodynamicznego. Takie produkty są nieznaczenie droższe od tych zwykłych. Czasami cena jest wyższa nawet o 30 procent od warzyw i owoców ze zwykłych upraw. Można je kupić w wielu sklepach w Europie Zachodniej, Ameryce Północnej oraz Indiach.